Menu

Column: Waarom auteur Reiner Tijs besloot zijn publicatie te schrijven, over het motiveren van vergunningen

De overheid neemt op dit moment ongeziene maatregelen. Onze regering moet daarbij ook relatief weinig verantwoording afleggen. Dat is problematisch, omdat het handelen van onze overheid niet willekeurig mag zijn of lijken. Er moet in alle omstandigheden en eigenlijk nog des te meer in crisistijd, een redelijke verantwoording gegeven worden.

22-03-2021 -

Vorig jaar werden wij voor het eerst getroffen door de coronacrisis. En door de overheid worden op dit moment nog altijd nooit eerder geziene maatregelen genomen. Die hebben betrekking op een breed spectrum van het maatschappelijke, sociale en economische leven, ‘gemotiveerd’ op grond van de noodzaak van het optreden en de vereiste urgentie. Bovendien werden de maatregelen in eerste instantie genomen door een minderheidsregering en op basis van bijzondere volmachten. Echt geruststellend klinkt dat niet, zeker wanneer een minderheid de meerderheid van de maatregelen neemt en wanneer de motivering daarvoor niet veel meer is dan een verwijzing naar ‘de crisis’.

In België is er tenslotte wel al langer een (institutionele) crisis. Un parfum de crise is niet vreemd aan onze politieke cultuur. Maar deze crisis “zonder weerga” vormde een unieke gelegenheid om alle andere crisissen te (doen) vergeten. Verantwoording werd beperkt door ‘verwijzing’ naar de crisis. Dat is natuurlijk fundamenteel fout, want precies in crisistijd is er heel wat te verantwoorden.

Het woord crisis is afgeleid van het Griekse ‘krinein’, wat oordelen betekent. In crisistijd moeten inderdaad fundamentele keuzes gemaakt worden en moet beoordeeld worden wat er echt toe doet. Het is dus een unieke gelegenheid om precies te beoordelen wat onze fundamenten zijn die we willen bewaken en waar we niet aan willen tornen. Merkwaardig is de vaststelling dat in deze crisis een aantal fundamenten van rechtsstatelijkheid niet zo heel nauw genomen worden. Een echte regering was er aanvankelijk niet. Een meerderheid in het parlement eigenlijk ook niet. En de motivering voor dit alles wordt afgedaan door verwijzing naar de crisis zelf. Dat is bijzonder pover en eigenlijk niet ‘afdoende’.

Maar het is misschien nog te vroeg om reeds een oordeel te vellen. In een latere fase zal mogelijk nog blijken of we deze crisis echt willen benutten om grondig na te denken over de fundamenten waarop onze rechtstaat en maatschappij gebouwd is of gebouwd moet zijn. Rechtsstatelijkheid, democratie, vrijheid, loyauteit, solidariteit, verantwoordelijkheid lijken daarbij uiterst belangrijk te zijn. Verantwoordelijkheid moet in dit rijtje niet zozeer begrepen worden als ‘aansprakelijk’, maar wel in de zin dat men zijn keuzes in redelijkheid moet kunnen verantwoorden.

De redelijke verantwoording is de toetssteen die de Verlichting ons gebracht heeft. Het handelen van onze overheid mag niet willekeurig zijn of lijken. Er moet hiervoor, in alle omstandigheden en eigenlijk nog des te meer in crisistijd, een redelijke verantwoording gegeven worden. Die verantwoording moet feitelijk en juridisch correct zijn. Zij moet ook afdoende zijn in de zin dat eenieder moet kunnen begrijpen op welke elementen die motivering gebaseerd is en waarbij die verantwoording moet voldoen aan elementaire kwaliteiten: zij moet duidelijk zijn, niet tegenstrijdig, volledig, precies en concreet, relevant...

Deze crisis kwam voor mij persoonlijk op het juiste moment. Ik wilde al langer tijd vrijmaken om te schrijven over de motiveringsplicht in het licht van het omgevingsvergunningscontentieux. Dat kwam er niet van vanwege de vele verplichtingen, bezigheden, hobby’s, interesses en noodwendigheden (verplaatsingen en files). Nu dit allemaal even wegviel, kwam er plots ruimte vrij. Een crisis schept opportuniteiten.

Het is dan enkel nog een kwestie om voor jezelf te beoordelen welke keuzes je daarin wil maken. Voor mij was deze keuze evident. Terug aansluiten bij wat ik vroeger heel graag deed. Verzamelen. Ordenen. Structureren. Schrijven. Het onderwerp ‘motiveren’ sluit daar eigenlijk ook inhoudelijk bij aan.

Motiveren is ook het verzamelen van alle relevante elementen, het ordenen daarvan onder de respectievelijke beoordelingsgronden, het structureren van de motieven en deze neerschrijven in een leesbare en begrijpelijke tekst. Dit alles is niet eenvoudig. Schrijven is crisis. Telkens opnieuw beoordelen wat relevant is (of niet). Toevoegen of weglaten. Ordenen en herordenen. Structureren en herstructureren. Lezen en herlezen. Je stelt een doel, maar vooral met de bedoeling er zelf voldoening uit te halen. Deze voldoening is voor mij een ‘afdoende’ motivering voor dit werk. Maar als anderen hieraan ook nog iets zouden hebben, dan is het opzet dubbel geslaagd.

Meer informatie? Check onze publicatie Handleiding voor de motivering van (omgevings)vergunningen 

Ook interessant

Bestuur & organisatie

Codex Maatschappelijke Dienstverlening | 9e editie

Bestel

Bestuur & organisatie

Duurzame overheidsopdrachten: het gebruik van levenscycluskosten

Steven Van Garsse
Büsra Yasar
Karen De Braekeleer

Bestel

Bestuur & organisatie

Codex Lokaal Bestuur | 9e editie

Bestel

Bestuur & organisatie

Klachtenmanagement voor openbare besturen: Klacht en klager | Tweede editie

Frankie Schram

Bestel

Bestuur & organisatie

Klachtenmanagement voor openbare besturen: Uitbouw en invalshoeken | Tweede editie

Frankie Schram

Bestel

Bestuur & organisatie

Klachtenmanagement voor openbare besturen: Interne klachtenbehandeling bij de overheid | Tweede editie

Frankie Schram

Bestel