De leesmotivatie van de Vlaamse leerlingen is in beide onderzoeken het laagste of op één na laagste van alle deelnemende landen. Beide onderzoeken tonen dat het leesplezier gedaald is ten opzichte van tien jaar geleden en dat er steeds minder leerlingen lezen in hun vrije tijd. In 2021 vindt er een nieuw PIRLS-onderzoek plaats. Hieruit zal moeten blijken of deze dalende trend in leesmotivatie zich verder doorzet.
De PIRLS-resultaten bevestigen dat hoe positiever de houding is tegenover lezen, hoe beter de leesprestaties zijn. De eerder negatieve houding van de Vlaamse leerlingen tegenover lezen en het dalende percentage dat voor het plezier leest buiten de school, kunnen een gedeeltelijke verklaring bieden voor de dalende prestaties in begrijpend lezen. Inzetten op leesmotivatie en leesbevordering is dan ook essentieel om deze dalende trend om te keren.
Bovenstaande resultaten zijn zorgwekkend en zullen de ontwikkeling van de nieuwe eindtermen en leerplannen voor het basisonderwijs inspireren. Op basis van internationaal onderzoek werd eerder beslist om leesplezier op te nemen in de eindtermen van het secundair onderwijs. In de vorige eindtermen kregen leesplezier en leesmotivatie weinig aandacht. Bij de vernieuwing van deze eindtermen is leesmotivatie voor zowel de A- als de B-stroom verankerd: ‘De leerlingen zijn gemotiveerd voor taal m.i.v. cultuur, lezen, spreken, schrijven, luisteren en inzicht in het taalsysteem.’ Momenteel zijn er enkele eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het basisonderwijs die verwijzen naar leesmotivatie en in de leerplannen zijn er nauwelijks leerlijnen rond leesmotivatie. Door de zorgwekkende resultaten rond de leesmotivatie van de Vlaamse leerlingen gaan er echter stemmen op om dit sterker aan bod te laten komen in de nieuwe eindtermen, ontwikkelingsdoelen en de leerplannen.
Scholen zoeken daarom naar toepasbare informatiebronnen om hun leesonderwijs effectief te verbeteren en van leerlingen gemotiveerde en betere lezers te maken. Onderwijsvereniging van Steden en Gemeenten (OVSG) bundelt in het boek De beste lezers zitten in mijn klas 12 kenmerken van effectief leesonderwijs. Het boek bevat zowel theoretische achtergronden als praktische toepassingsmogelijkheden en levert zo een belangrijke bijdrage aan het verbeteren van de leesprestaties van de leerlingen in jouw school.
