Feedback koppelen aan leerdoelen
Feedback fungeert als de belangrijkste motor voor een leerproces. Het vertelt de lerende waar die staat in dat proces. Door deze precies te laten weten wat het eigenlijke leerdoel is, brengt het rust in het hoofd van de lerende.
Mastery learning – scaffolding van leerdoelen
Mastery learning deelt het onderwerp dat een leerling moet bestuderen op in kleinere delen, met heldere en duidelijke doelen die gehaald moeten worden. Leerlingen verwerken ieder onderdeel in een serie van opeenvolgende stappen. Om het volgende deel te bereiken moeten ze vaak een test afleggen waarvoor ze moeten slagen. Zo kunnen leerlingen op hun eigen tempo door de leerstof gaan. Door het niveau van hun leerlingen regelmatig te testen vermijden leerkrachten onnodige herhaling en kunnen ze aan de leerlingen die achterlopen persoonlijke begeleiding bieden in de vorm van feedback.
De techniek die hiermee gepaard gaat – we noemen dit scaffolding (steigers bouwen) – is een manier om leerdoelen op te splitsen in subdoelen, zodat de leerinhoud voor de leerling hapklaar is om succes te ervaren na het bereiken van een bepaald doel. Het is een aanpak om de leerling zelfstandiger te laten leren. Bij de start is de begeleiding van de leerkracht intens, en geleidelijk aan wordt de samenwerking afgebouwd om de leerling te laten groeien in zijn/haar autonomie.
Feedback en instructie
Feedback in combinatie met instructie is een derde krachtige manier om het leerproces te bevorderen. Het vormt de schakel tussen evalueren en leren. Zonder deze schakel is er geen sprake van evalueren om te leren. Feedback en instructie zijn nauw met elkaar verbonden. Bij een goed gegeven instructie werkt feedback effectief.
Andersom, bij een slechte instructie voegt feedback niets toe. Een goede instructie is effectief en efficiënt. De leerkracht richt zich op het ontwikkelen van talent bij elke leerling en heeft hoge verwachtingen.
Een veilig leerklimaat
Het hoeft eigenlijk geen betoog dat een positief pedagogisch klimaat, waarin de leerlingen zich veilig en vertrouwd voelen en niet bang zijn om fouten te maken, de effectiviteit van feedback bevordert. De leraar doet ertoe! De unieke en bijzondere relatie maakt dat de lerende een autoriteit aan de leraar toeschrijft. Dat de klik er niet altijd is bij elke leerling, lijkt evident, maar er zal hopelijk wel steeds een collega zijn die wel die klik heeft en feedback geeft die wel effect heeft.
Een leraar speelt een cruciale en leidende rol om een krachtige leef- en leeromgeving te creëren in zijn klas, met het doel leerlingen te laten groeien in zelfsturing. Hij bezit pedagogisch en didactisch meesterschap en zorgt voor de verbondenheid tussen leerlingen onderling en ook tussen leerlingen en zichzelf. Hij bepaalt de waarden die de basis vormen van dat aantrekkelijk functioneren in de klas. Respect, engagement, authenticiteit, actief luisteren, gelijke kansen, growth mindset en empathie zijn maar een greep uit een heel assortiment van waarden die hij nastreeft en waarmee hij een duidelijk rolmodel wil zijn voor hen.
Daarnaast waakt hij over structuur in de klas met behulp van doelmatig klasmanagement. Hij stimuleert leerlingen om hun (meta)cognitieve vaardigheden uit te breiden door hen strategieën aan te leren en hierover te reflecteren en feedback te geven. Hij evalueert op een brede en onderbouwde manier en houdt de leerling en zichzelf een spiegel voor. Hij biedt interactief en betekenisvol leren door gebruik te maken van activerende werkvormen en heeft aandacht voor verschillen tussen leerlingen in niveau of taalvaardigheid.
De leraar staat ook niet alleen, maar maakt deel uit van een team van leerkrachten die samen werken aan een gedragen visie over dat stimulerende leerklimaat.