Je begint met een positieve setting, daarna volgt de ‘moeilijke’ boodschap, om te eindigen met een positief gevoel dat je aan de ontvanger meegeeft. Enkele leraren maken er ook halve hamburgers van: beginnen met de (negatieve) boodschap om te eindigen met iets positiefs, of eerst starten met iets positiefs en dan de boodschap meegeven.
Het effect op leerlingen is dat zij aanvoelen dat de positieve feedback erbij is gesleurd en het wordt als onecht ervaren. De leraar is bang voor het effect van zijn feedback en wil de leerling niet kwetsen in zijn eigenwaarde. Als je een leerling vraagt om ‘even te komen praten’ en je begint de leerling uitvoerig te prijzen, komen zijn nekharen al meteen overeind.
Iedereen kent het hamburgermodel en zit op die ‘maar’ te wachten. Of de complimenten nu gemeend of waardevol zijn, de leerling hoort ze niet. Prijzen vooraf heeft dus geen zin. Instinctief voelt zowel de leerling als de leerkracht aan dat kritiek de eigenwaarde van de leerling bedreigt.
De leraar omhult de moeilijke boodschap met positieve feedback om een en ander te beschermen: de relatie (‘ik wil dat je na dit gesprek nog met me verder wilt’), zijn zelfvertrouwen en de uitkomst en ook zijn eigen zelfbeeld (‘ik ben eerlijk en respectvol en wil anderen niet kwetsen’). De leraar wringt zich in allerlei bochten omdat hij zich moreel verantwoordelijk voelt voor een goede uitkomst van de feedbacksituatie. De leerling wordt gezien als passief en moet beschermd worden.
Het meest problematische aan dit model is dat het niet gebaseerd is op een dialoog over de inhoud van de feedback. De feedbackgever leert een verhaaltje uit het hoofd waarin geen rekening gehouden wordt met wat er in het hoofd van de ontvanger omgaat.
De basis van elk gesprek over gedrag is dat leerling én leerkracht elk hun eigen opvattingen hebben over de gewenste resultaten. Overeenstemming daarover bereiken is noodzakelijk in een feedbackgesprek. Dan is de kans dat ze het ook eens worden over de beste aanpak heel groot. Het effect van feedback wordt in grote mate bepaald door de waarde die de leerling hecht aan het aanpassen van zijn leerproces. Als hij het doel niet belangrijk vindt, zal hij ook zijn leerproces niet aanpassen.
