Een warme overgang van de voorschoolse situatie naar de kleuterschool
De instap in de kleuterschool is een mijlpaal voor het jonge kind en zijn ouders. De vertrouwde kinderopvang-of thuisomgeving wordt ingeruild voor de onbekende school- en klasomgeving.
Om deze overgang zo vlot mogelijk te laten verlopen, zoek je samen met het schoolteam naar manieren om de drempel te verlagen en veel herkenbare elementen uit het thuismilieu en de kinderopvang in te bouwen:
- vóór de instap één of meer wendagen (de ouders leren de school kennen, het kind met een ouder even in de klas, het kind met een vaste begeleider van de kinderopvang even in de klas …);
- dagelijks contact tussen jou en de ouders (vanuit een cultuursensitieve grondhouding);
- een warme relatie tussen jou en het kind;
- een infrastructuur die afgestemd is op de zorgnoden van de jongste kleuters (slaapgelegenheid, verzorgingsplekken, aangepaste toiletten …);
- een huiselijke sfeer in de klas met veel herkenbare elementen uit de diverse thuissituaties (kussens, fotokaders, zeteltje, kookpot, tajine, theepot, bestek, eetstokjes …);
- af en toe een gezamenlijke nascholing of uitwisseling tussen de kleuterleerkrachten en de collega’s uit de kinderopvang;
…
Een warme overgang heeft de volgende positieve effecten
- hoger welbevinden bij alle kinderen;
- betere inclusie van kansarme kinderen;
- minder emotionele stress voor kinderen en ouders bij de overgang;
- meer gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid voor opvoeding tussen ouders en leerkracht.
Wanneer kleuters voor het eerst naar school komen, zijn de verschillen tussen hun startposities enorm groot en merkbaar. Van bij het prille begin grijp je elke kans om de deskundigheid van de ouders te benutten. Ouders zijn als geen ander in staat om in te schatten waar hun kind staat. Zij hebben hun kind immers zien functioneren in wisselende omgevingen. Hun informatie helpt je om je aanbod en begeleiding op maat af te stemmen. De voortdurende beeldvorming die jij je over het zijn en leren van de kinderen in een basisschool maakt is uiterst belangrijk om een doorgaande ontwikkeling mogelijk te maken.
Een zachte overgang van kleuterschool naar lagere school
De overstap van de kleuterklas naar het eerste leerjaar is in sommige scholen nog te veel een overgang tussen twee verschillende werelden. Hoe bouwen we bruggen tussen kleuterschool en lagere school?
1. Maak samen met de collega(‘s) van het eerste leerjaar een lijst van de gelijkenissen en de verschilpunten. Bekijk op welke punten tegemoetkomingen mogelijk zijn zonder dat ze ten koste gaan van de eigenheid van elke specifieke werking.
Zijn er krachtige werkvormen van het kleuteronderwijs die men ook in het eerste leerjaar kan toepassen (hoekenwerk, kringgesprek, onderzoekjes, werken met heterogene groepen …)?
Zijn er materialen van de derde kleuterklas die men ook in het eerste leerjaar kan gebruiken en omgekeerd (bv. hetzelfde takenbord, dezelfde stappenplannen, dezelfde pictogrammen bij de kernwoorden uit de leesmethode, dezelfde getalbeelden, dezelfde weer- en tijdskalenders, bepaalde spelletjes, activiteiten, liedjes, boeken laten terugkomen …)?
Welke doorgaande leerlijnen zitten er in de leerplannen? Hoe realiseer je die in de derde kleuterklas? Hoe realiseert je collega van het eerste leerjaar die?
2. Denk samen met de collega(‘s) van het eerste leerjaar na over klasdoorbrekende activiteiten en activiteiten die de overgang zachter maken. Bijvoorbeeld:
- samen de wereld exploreren: wandeling, daguitstap, bosklas ...
- wetenschappelijke proefjes
- project (tentoonstelling met oudertoonmoment …)
- gemengd hoekenwerk
- een gezamenlijke activiteit muzische vorming en bewegingsopvoeding
- de leerlingen van het eerste leerjaar komen prentenboeken voorlezen in de derde kleuterklas
- contractwerk in de derde kleuterklas met hulp van de leerkracht van het eerste leerjaar
- af en toe een gezamenlijke speeltijd, gezamenlijk eetzaalgebruik
- een wendag in het eerste leerjaar voor kleuters
- leerlingen komen in de kleuterklas vertellen hoe het er in het eerste leerjaar aan toegaat
- elke leerling van het eerste leerjaar krijgt bij instap een peter of meter van het vijfde of zesde leerjaar
- ...
3. Licht de ouders goed in.
- Infoavond over de overgang kleuterschool-lagere school
- Openklasdag in het eerste leerjaar
- …
Meer lezen? Klik hier.
